Trzy pionierskie zabiegi naświetlania niskimi dawkami promieniowania jonizującego u chorych z ciężkim przebiegiem COVID-19 przeprowadzili w ostatnich dniach radioterapeuci z Narodowego Instytutu Onkologii w Gliwicach. To efekt współpracy ze specjalistami z Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz naszego Szpitala Specjalistycznego Nr 1 w Bytomiu, którzy kwalifikują pacjentów do tego autorskiego projektu.

Dwoje pierwszych pacjentów – kobieta w wieku 62 lat i 49-letni mężczyzna –zostali poddani nowatorskiemu leczeniu 16 grudnia, u trzeciego pacjenta – 67-letniego mężczyzny – zastosowano je pięć dni później.

– Wszyscy pacjenci trafili do nas w stanie ciężkim, z szybko postępującą chorobą i złym rokowaniem. Zabieg naświetlania był dla nich „ostatnią deską ratunku”, ponieważ wyczerpaliśmy już w ich przypadku wszelkie możliwości leczenia i nie przyniosły one poprawy. Choroba przebiegała u tych pacjentów bardzo agresywnie i mogło się to zakończyć dramatycznie. Śmiertelność szpitalna chorych na COVID-19 jest wysoka, wynosi średnio około 10 proc., a w przypadku takich pacjentów sięga nawet 20-30 proc. – tłumaczy dr hab. n. med. Jerzy Jaroszewicz, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Szpitalu Specjalistycznym nr 1 w Bytomiu.

W chwili przyjęcia do bytomskiej kliniki chorzy mieli obniżone stężenie tlenu we krwi do 80-85 proc., czyli do poziomu zagrażającego ich życiu. Przebieg zakażenia SARS-CoV-2 był tak gwałtowny, że w krótkim czasie doszło u nich do tzw. burzy cytokinowej – niebezpiecznej reakcji zapalnej prowadzącej do obumierania tkanki płucnej i niewydolności oddechowej. Gdyby nie poddano ich nowatorskiej metodzie leczenia z zastosowaniem niskiej dawki promieniowania, jest bardzo prawdopodobne, że musieliby zostać podłączeni do respiratora. Trudno jednak przewidzieć, jaki byłby efekt takiego postępowania.

– Wszyscy pacjenci czują się już lepiej. U dwóch pierwszych zaobserwowaliśmy bardzo korzystne działanie radioterapii: poprawiła się u nich saturacja krwi (zawartość tlenu zwiększyła się do powyżej 90 proc.), zmniejszył stan zapalny w organizmie, duszności nie są już dla nich tak uciążliwe. Nadal podajemy im jednak tlen i ich obserwujemy. Kontrolne badania płuc – najpierw RTG, a potem tomografia komputerowa, pokażą, czy pod wpływem tego pionierskiego leczenia ustąpiło zapalenie płuc. Trzeci pacjent był w najcięższym stanie. On również otrzymał wcześniej leki przeciwwirusowe i przeciwzapalne, jednak pomimo ich zastosowania nadal obawialiśmy się o jego życie. Dlatego zdecydowaliśmy się na poddanie go terapii eksperymentalnej w Gliwicach. On również czuje się lepiej, ale jest jeszcze za wcześnie, by mówić o znacznej poprawie. Poprawa jest widoczna zwykle po kilku dniach od zabiegu radioterapii, choć już po pierwszej dobie można wskazywać na polepszenie stanu chorego – mówi dr hab. n. med. Jerzy Jaroszewicz.

Pomysłodawcą jednorazowego zastosowania niskodawkowej (1 Gy) radioterapii u chorych z ciężkim przebiegiem COVID-19 jest dr hab. n. med. Tomasz Rutkowski z I Kliniki Radioterapii i Chemioterapii Narodowego Instytutu Onkologii w Gliwicach, zastępca dyrektora ds. naukowych tej placówki, autor wielu innowacyjnych projektów naukowych. Ta nowatorska metoda leczenia jest, jak tłumaczy, dedykowana chorym, którzy bardzo ciężko przechodzą COVID-19.

– Postanowiliśmy zaproponować takim chorym zupełnie nową metodę leczenia, wiedząc, że niskie dawki promieniowania jonizującego mają właściwości hamujące stan zapalny, bo zostało to dobrze udokumentowane zarówno w badaniach eksperymentalnych, jak i klinicznych. Takie dawki promieniowania były dość powszechnie wykorzystywane m.in. w leczeniu zapalenia płuc o różnej etiologii jeszcze przed erą antybiotyków, w latach 1905-1945. Już wówczas zauważono, że radioterapia stosowana na obszar płuc u chorych z zapaleniem płuc jest bardzo skuteczna – odsetek udokumentowanych wyleczeń sięgał nawet 80 proc. – mówi dr hab. n. med. Tomasz Rutkowski.

Szybki rozwój antybiotykoterapii sprawił, że radioterapia przestała odgrywać znaczenie w leczeniu zapalenia płuc. Nadal znajduje jednak zastosowanie w łagodzeniu stanów zapalnych, np. tkanki łącznej, kości, czy stawów. Są kraje, takie jak Niemcy, gdzie stosuje się ją powszechnie u chorych z takimi rozpoznaniami.

– Skojarzenie tych wszystkich faktów nasunęło nam, radioterapeutom, myśl, aby zastosować niskodawkową radioterapię u chorych na zapalenie płuc w przebiegu COVID-19 – tłumaczy dr hab. n. med. Tomasz Rutkowski.

Specjalistów z gliwickiego ośrodka zachęciły do tego również pojedyncze doniesienia naukowe na temat skuteczności niskodawkowej radioterapii u pacjentów z COVID-19. W branżowym piśmiennictwie z zakresu radioterapii opisano już pierwsze próby leczenia promieniami chorych na COVID-19.

Protokół eksperymentu medycznego prowadzonego przez lekarzy z Gliwic i Bytomia został opracowany wspólnie przez dr. hab. Tomasza Rutkowskiego i dr. hab. Jerzego Jaroszewicza oraz zaakceptowany przez Komisję Bioetyczną Narodowego Instytutu Onkologii. Opisuje on w szczegółach nie tylko sam zabieg, ale i transport chorego z Bytomia do Gliwic i z powrotem, który odbywa się z zachowaniem specjalnie opracowanych procedur bezpieczeństwa. Pacjenci są transportowani karetką przeznaczoną do przewożenia chorych na COVID-19 i specjalnym, oddzielnym wejściem trafiają bezpośrednio do pomieszczeń przyspieszacza liniowego na zabieg naświetlania trwający około 20-30 minut. Po zakończeniu zabiegu wracają na dalsze leczenie i obserwację do Szpitala Specjalistycznego nr 1 w Bytomiu.

W ramach tego eksperymentu medycznego terapii z użyciem niskodawkowego promieniowania jonizującego zostanie poddanych 10-15 chorych na COVID-19.

Realizacja tego projektu nie byłaby jednak możliwa bez zaangażowania całego zespołu specjalistów z obu wiodących i otwartych na nowe rozwiązania ośrodków. Oprócz lekarzy uczestniczą w nim fizycy medyczni, radiobiolodzy, technicy radiologii, pielęgniarka epidemiologiczna oraz osoby odpowiedzialne za transport.

Narodowy Instytut Onkologii w Gliwicach jest kojarzony głównie z leczeniem chorych na nowotwory złośliwe. Tymczasem…

– Wbrew powszechnej opinii, że ośrodki onkologiczne w czasie pandemii zajmują się wyłącznie leczeniem chorych na raka, nasz Instytut walczy również, i to na pierwszej linii frontu, z wirusem SARS-CoV-2 i wywoływaną przez niego chorobą COVID-19. Jako jedni z pierwszych w województwie śląskim uruchomiliśmy w naszym szpitalu pracownię badań molekularnych, w której wykonywane są badania genetyczne na obecność koronawirusa dla mieszkańców całego regionu – przypomina prof. dr hab. n. med. Krzysztof Składowski, dyrektor Narodowego Instytutu Onkologii w Gliwicach, krajowy konsultant w dziedzinie radioterapii onkologicznej.

Jak dodaje, radioterapia jest bardzo uniwersalną metodą leczenia różnych schorzeń, nie tylko onkologicznych, a jednym z tych nieonkologicznych jest właśnie COVID-19.

– Metoda ta jest tym bardziej cenna, że jest uniwersalna. O ile w bakteryjnym zapaleniu płuc możemy podać antybiotyki, w gruźlicy tuberkulostatyki, to w zakażeniu SARS-CoV-2 i towarzyszącej mu burzy cytokinowej nie ma swoistych i powszechnie uznawanych za skuteczne metod leczenia – podkreśla dr hab. n. med. Jerzy Jaroszewicz.

Twórcy projektu mają nadzieję, że opracowana metoda okaże się skutecznym postępowaniem  terapeutycznym i przyczyni się w sposób znaczący do poprawy jakości życia w tej bardzo źle rokującej grupie chorych na COVID-19 oraz zmniejszy ryzyko zgonu z powodu niewydolności.

.

.

Oddział covidowy w głównym budynku Szpitala Specjalistycznego nr 1 w Bytomiu wstrzymał przyjęcia. Jest to związane z decyzją Wojewody Śląskiego o zamknięciu tego oddziału z dniem 21 grudnia.

Pacjenci, którzy już wyzdrowieli są wypisywani do domów, zaś ci wymagający dalszego leczenia – przenoszeni do innych placówek.  Po zamknięciu oddział będzie zdezynfekowany, później zaś zostanie tu na powrót uruchomiony Oddział Hematologii. Będzie też możliwe ponowne uruchomienie Oddziału Kardiologii ze stanowiskami intensywnego nadzoru (od początku listopada kardiolodzy zajmowali się pacjentami zakażonymi koronawirusem i dlatego kardiologia wstrzymała przyjęcia). Kardiologia i hematologia powinny ruszyć już po Świętach Bożego Narodzenia.

Władysław Perchaluk, dyrektor bytomskiej „Jedynki”: – Dziękuję całemu personelowi! Szczególnie zaś tym lekarzom, pielęgniarkom i opiekunkom medycznym, którzy dobrowolnie zgłosili się do pracy na oddziale covidowym. Wiem, że także od pacjentów i ich rodzin spływają podziękowania, co jest dla nas wszystkich najwyższym dowodem uznania.

Oddział covidowy (31 łóżek) w głównym budynku „Jedynki” został utworzony na polecenie Wojewody Śląskiego na początku listopada 2020. Przypomnijmy też, że w naszym Szpitalu od początku pandemii chorymi na COVID-19 zajmuje się Oddział Obserwacyjno-Zakaźny i Hepatologii. Dla pacjentów mamy w nim 35 łóżek.

.

.

.

Szpital Specjalistyczny nr 1 w Bytomiu jest na ministerialnej liście szpitali, do których w pierwszej kolejności trafi szczepionka na COVID-19.

– Na razie przygotowujemy się. Nasi pracownicy mają prawo do skorzystania ze szczepionki, więc tworzymy listę zainteresowanych tym osób – mówi Władysław Perchaluk, dyrektor „Jedynki”. – Zgodnie z informacjami na dziś, mamy szczepić nie tylko swoich pracowników, ale też osoby z innych podmiotów medycznych. Nie mamy jeszcze zbyt wielu szczegółowych informacji, ale już zwróciłem się o dodatkowe wyjaśnienia.

Dr hab. Jerzy Jaroszewicz, kierownik oddziału zakaźnego naszego Szpitala, na którym są od wiosny leczeni chorzy na COVID-19, przekonuje o sensowności szczepień. Przypomina, że właśnie dzięki szczepionkom jesteśmy wolni od wielu poważnych, czy wręcz śmiertelnych chorób. Wraz z najważniejszymi zakaźnikami naszego kraju podpisał się pod apelem o „zintensyfikowanie działań, które pozwolą na szybką rejestrację szczepionki i rozwiązanie problemów logistycznych związanych ze szczepieniami”.

Władysław Perchaluk jest tego samego zdania. Zapewnia, że podda się szczepieniu razem z pracownikami „Jedynki”.

Na ministerialnej liście znalazły też dwa wojewódzkie szpitale z Bytomia: „Dwójka” i „Czwórka”.

1 grudnia rozpoczęły się planowe hospitalizacje na Oddziale Neurologii w Szpitalu Specjalistycznym nr 1 w Bytomiu. 

Pacjenci są powiadamiani telefonicznie. Wcześniej przyjęcia były wstrzymane na czas reorganizacji Szpitala związanej z tworzeniem dodatkowych miejsc dla pacjentów z COVID-19.

.

Ponad 677 tys. zł dotacji na walkę w epidemią przeznaczyła dla Bytomia Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolia. Za te pieniądze Szpital Specjalistyczny nr 1 został wyposażony m.in. w respiratory, łóżka elektryczne i aparaturę do diagnostyki obrazowej.

Pomoc finansowa wyniosła dokładnie 677.400,00 zł i była przeznaczona na realizację zadań związanych z zapobieganiem, zwalczaniem i przeciwdziałaniem zakażeniu wirusem SARS-CoV-2 (COVID-19). W maju br. podpisana została umowa  pomiędzy Górnośląsko –Zagłębiowską Metropolią a Gminą Bytom  o udzielenie pomocy finansowej w formie dotacji celowej.  W ramach tych środków zakupiono przez Szpital Specjalistyczny Nr 1 w Bytomiu aparaturę i sprzęt medyczny:

– 3 respiratory,

– 15 łóżek elektrycznych,

– 2 łóżka intensywnego nadzoru medycznego,

– aparat EKG,

– aparat UKG.

.